Rıza Tevfik Ve Mehmet Baki'nin Hiciv Kapışması

[yavuzlenk 26]

Mizah Edebiyatı Antolojisini karıştırırken gözüme Rıza Tevfik ile Mehmet Baki?nin atışması çarptı.Mizahtır,her kula gerektir deyü yarenlerle de paylaşayım dedim.Buyurunuz:

 

Gel oğul yerinme felaketine

Yanmayınca,cevher kal olur mu ya

Acıma boş geçen şu zahmetine

Çile çekmeyince hal olur mu ya

 

Bir avuç arpaymış diyetin senin

Bilinmedi yazık,kıymetin senin

Ne işe yaradı niyetin senin

Bal demekle ağız bal olur mu ya

 

Kemankeş değilsin;ne ok atarsın

Yabani dikensin,göze batarsın

Ebcedi bilmezsin,hikmet satarsın

Elif ba,ba cim,cim dal olur mu ya

 

Ömrün heder oldu:Kitap okudun

Bir tutam aklını dolaba kodun

İpliğin çürükmüş;ne bez dokudun

Paçavra parçası şal olur mu ya

 

Ne umdun küçükten,hatta büyükten

Gün doğar mı sandın,odada yükten

Çıyanla yuvası kuru kütükten

Filiz türeyip de dal olur mu ya

 

Hak,dedin,bakmadın dosta,hatıra

Bismillah yazılı,yağlı satıra

Böyle uğursuz sersem katıra

Karpuz kabuğundan nal olur mu ya

 

Onlar deryaya pösteki sermiş

Dağ,deniz aşarak murada ermiş

Yüzme bilmeyenler çayda gebermiş

Çamaşır teknesi sal olur mu ya

 

Sen Turan ilini engin mi sandın

Zaloğlu Rüstem?i dengin mi sandın

Hey müflis!Kendini zengin mi sandın

Tatlı mal-i hülya mal olur mu ya

 

Boş yere başını hülyaya salma

Abdestsiz,ağzına Fatiha alma

İmrenüp baktığın o kızıl elma

Güneş görmedikçe al olur mu ya

 

Küpünde pekmezin tortuymuş meğer

Uçan,turna! dedin,martıymış meğer

Yarın,bayram dedin,yortuymuş meğer

Böyle çingenece fal olur mu ya

 

Hey Rıza alemi kasdın,kavurdun

Saçma düzdün ama hikmet savurdun

Kah çivisine, kah nalına vurdun

Yabani katıra nal olur mu ya

 

(Ati Gazetesi:4/2/1918 Rıza Tevfik)

 

 

Mehmet Baki'nin cevabı:

 

Felaket?gaflettir,gafil gocunsun

İrfan cezasına,ar olur mu ya

Cahil deyulere,çok yaptın efsun

Tehlikeli işte,kar olur mu ya

 

Küçükten bilirim,aziz oğuldun

Ok denizler geçtin,çayda boğuldun

Cennette idin,nereden kovuldun

Haramzade sana,yar olur mu ya

 

Davulu zurnayı sen saz mı sandın

Kargaları yoksa,şahbaz mı sandın

Bu bendeki cehli,pek az mı sandın

Bakkal çırağından,çar olur mu ya

 

Sun Tantal Kilisesi?nden tek bade isterim

Kızıma doğmayacak,şehzade isterim

Ben ankamı rütbesiz,azade isterim

Dağ üstünde lekeli,hiç kar olur mu ya

 

Cebel-i mübahta,yasak olur mu

Kabe yollarında,tuzak olur mu

Gördüğüm tepeler,uzak olur mu

Semai kahvesi,bar olur mu ya

 

Dokuduğun bezler,ayet değil mi

Başlangıç saydığın,gayet değil mi

Paçavra sandığın,rayet değil mi

Doğrunun yüzünde,zar olur mu ya

 

Tılsımlı okların,hedefi tuttu

Dağları artık,Ferhat unuttu

Ufacık yılanlar,bir fili yuttu

Nur olmayan yerde,ar olur mu ya

 

On kantar altın mı,diyetin senin

Bin kere yüksektir,kıymetin senin

Vücut bulsaydı,niyetin senin

Ya ne güzel düşeş,zar olur mu ya

 

Kahkahalarda güldüm,büyüğe küçüğe

Güneşleri doldurdum,odamdaki yüke

Eşek arısı dolu,bu battal kütüğe

Bal çıkmyor diye,azar olur mu ya

 

Gayri artık doktor,nefes tükendi

Kurtdereli?yi bir çingene yendi

Semaini bütün yaran beğendi

Şairlere meydan dar olur mu ya

 

(Edebiyat-ı Umumiye Mecmuası:23 Mart 1918-Mehmet Baki)

 

 

Yine Rıza Tevfik?in Halil Nihat?a yazdığı bir hiciv:

 

Ey oğul,hiddetin vız gelir bana

Vaktiyle söyledim:Ben bir kayayım

Düşmanım arttıkça hız gelir bana

Kolayca ekşimem,eski mayayım

 

Kimseden korkum yok,açıktır işim

Şimdi tam gidiştir benim gidişim

Bazı Mister Rıza,bazı dervişim

Bazı süvariyim,bazı yayayım

 

Haydi itiraf et ey Laz şairi

Var mı Rıza gibi saz şairi

Hele bana çatan o kaz şairi

Adam sırasında nasıl sayayım

 

(Aydede:9 Ocak 1922-Rıza Tevfik)

 

 

En sonda ise garip bir şiir gördüm.Eklemeden geçemedim.Ümit Yaşar Oğuzcan namlı şair, ?Garip Şiirler Antolojisi? adlı eserinde kendi şahsına ithafen bir şiir yazmış.Lakin sandığımız gibi öyle methiyeler düzen,şahsını göklere çıkaran bir şiir değil.Sövmediği eksik kalmış kendine.Nefis terbiyesinin de böylesi deyip ibret almak icab ederdi aslında ama ben bayağı güldüm bu şiire.Bir ilk olup olmadığını bilemiyorum lakin eşi-benzeri olacağını da zannetmem.

 

Ulan Ümit Oğuzcan

Ulan hergele

Ulan ekşimiş ayran

Ulan düdüklü tencere

Edebiyat senin nene

Behey mantar kafalı

Behey çengelli iğne

Behey çamaşır mandalı

Ne desem azdır sana

Behey hacıyatmaz

Bırak şiiri bir yana

Ulan adam ol biraz

[onüç 89]

Nur olmayan yerde,ar olur mu ya

 

olmaz aga olmaz...

[Guest Bir Kereye Mahsus]

Rıza Tevfik Bölükbaşıyı bildim de, Mehmed Baki kim acaba, onun soy ismi nedir? Çok güzel şiirler, ilk defa burada okudum. Sevgilerimle...