Necip Fazıl�ın Yakın Tarih Ve Sistem Eleştirisi

[nfk321 7]

Rahmetli üstad Necip Fazıl'ın vefatından bu yana 27 yıl geçmesine rağmen, onun 60 yıl süren edebî, fikrî ve siyasî mücadelesinin hakkıyla anlatıldığını söyleyemeyiz. Basın ve edebiyat hatıralarıyla birlikte fikri ve siyasi mücadelesinin bir kısmını ortaya koyan Yılanlı Kuyudan, O ve Ben ve Bâbıâli adlı hatırat kitapları bunu bazı yönleriyle anlatmaya çalışır. Fakat Necip Fazıl'ın yakın tarihten yola çıkarak ortaya koyduğu sistem eleştirisi bütünüyle monografik çalışmaların konusudur. Üstadın ölümünden sonra dergi ve gazetelerde kalan eser ve yazılarının Büyük Doğu Yayınları tarafından derlenerek kitaplaştırılması, sistem eleştirisinin bütün boyutlarıyla ortaya konabilmesi için gerekli olanı gün ışığına çıkardığı için çok önemli.

 

Necip Fazıl'ın hocalık yaparken yayınladığı gazete yazılarının Çerçeve (1940) adlı bir kitapta toplanması, onun şair ve tiyatro yazarlığı yanında iddialı bir mütefekkir olduğunu ortaya koyar. Büyük Doğu dergisini yayınlamaya başladığı 1943 yılından sonra üniversitelerde hocalığı bırakır, Büyük Doğu Cemiyeti ve daha sonra da Fikir Kulübü kurarak dünya görüşünü benimseyen nesiller yetiştirmeye başlar. Onun çevresinde, ülke meseleleriyle ilgili gençler toplandığı gibi, sosyal ve siyasal fikirleri ülkenin her kesiminde olduğu kadar yöneticiler katında da çok büyük yankılar uyandırır. Resmî ideolojinin söylemlerine karşı anlattığı gerçekler dâva konusu olur, hapse de konur. Bütün bu sıkıntıları tek başına göğüsleyen Necip Fazıl, yeni devletin oluşturduğu sistem karşısındaki eleştirileri gerçek muhalefeti temsil eder. Çerçeve kitaplarının bir dizi halinde yayınlayan Necip Fazıl, Büyük Doğu dergilerinin Tarih sayfalarında yakın tarih değerlendirmeleri yapmış ve birçok tarih tezini de ortaya koymuştur. İdeolocya Örgüsü, Ulu Hakan Abdülhamid Han, Sultan Vahidüddin, Türkiye'nin Manzarası, Son Devrin Mazlumları gibi kitaplarıyla yakın tarih değerlendirmeleri yaptığı gibi bunların yanında, Tanzimat'tan sonra Türkiye'ye getirilmek istenen sistemi de eleştirmiştir. Bu eleştiriler aslında sistemin karşısındaki gerçek muhalefetle birlikte alternatifi önermiştir. Son 10 yıldır ismi anılmadan tartışılan tarih tezlerinin ilk savunucusu Necip Fazıl'dır.

 

Büyük Doğu'nun yeni kitapları

Üstadın vefatından sonra Mehmed Kısakürek yönetiminde yeniden yayınlanmaya başlanan "Bütün Eserleri" dizisi, elbette eser sahibinin sağlığında yayınladıklarına öncelik vermiştir. Fakat hiciv manzumelerinin Çile'deki bölümden alınarak dergilerde kalan başka metinlerle de birleştirilerek Öfke ve Hiciv, polemik yazılarının derlenerek Hücum ve Polemik adlarıyla ayrı kitaplarda toplanmıştır. Necip Fazıl'ın gençliğinden beri büyük yankılar uyandıran mülakatlarının Konuşmalar adıyla bir kitap yapılması gerekliydi ve böyle yapılması iyi oldu. Daha sonra Edebiyat Mahkemeleri, Başmakaleleri (üç cilt), Hadiselerin Muhasebesi (üç cilt) ve Savaş Yazıları (iki cilt) kitaplaştırıldı. Daha sonra dergi ve gazetelerde kalan yazılar derlenerek İstanbula Hasret, Yahudilik - Masonluk - Dönmelik, Dininizi Öğreniniz, Vesikalar Konuşuyor, Nasreddin Hoca, Bediüzzaman Said Nursi ve Büyük Doğu Cemiyeti adlı kitaplar halinde yayınlanmıştır. Büyük Doğu bu kitapları "Derleme Dizisi" genel başlığıyla yayınladı.

 

Bu arada, Müdafaalarım'ın mahkemelerin arşivlerinden elde edilen müdafaa metinleriyle geliştirilmesi ve Tanrıkulundan Dinlediklerim adlı bazı kitaplarının yeniden düzenlenmesi de gerçekleşmiş oldu. Bu kitapların Üstadın sağlığında son şekline kavuşturduğu 40 eseri gibi, Vasiyet'teki esaslara uygun olarak elden geçirilmesi gerekirdi ve bütün bunlar iyi yapılabildi.

 

Mehmed Kısakürek'in yönetiminde, onun kardeşleriyle torunlarının da katkısıyla hizmet veren Büyük Doğu Yayınları, Türkiye'de çok az muharririn vârislerinde görünen titizlik ve bu kitapların gerektirdiği fedakârlığı göstermiştir. O bakımdan, her biri Büyük Doğu dergisinin Din, Tarih ve Sanat-Edebiyat sayfalarıyla Orta sayfa değerlendirmesi ve Dedektif X 1 imzasıyla yayınladığı ifşaatlardan seçmelerdir ve Necip Fazıl'ın temel eserlerini destekler.

 

Özellikle Hadiselerin Muhasebesi ve Vesikalar Konuşuyor adlarıyla kitaplaştırılan yazılarla vesika niteliğindeki metinler gözden geçirince, aslında yakın zamana kadar Necip Fazıl dışında kimsenin konuşmaya bile cesaret edemediği hususların artık başkaları tarafından da bu ülkedeki sistemi sorgulamak için esas aldıklarını görüyoruz.

 

Bu gelişme aslında son derece önemlidir ve Üstadın bu ülkenin sosyal ve siyasal hayatına kazandırdığı seviyenin de göstergesidir. Esasen yıllardan beri bu temel hususları konuşmayan medya, saçma meselelerle zihinleri karıştırıp gündemi saptırarak zihinleri karartmaktan başka bir şey yapmadılar. Böylece magazinleşerek kendi sonlarını da hazırladılar. Çete mantığıyla hareket eden dernek ve parti yöneticileri de ancak derin devletle uzlaşarak ayakta kalabilmiş, siyaset yoluyla elde ettikleri menfaatleri de çoğu zaman bu tür medya ile paylaşmıştır.

 

Üstadın bu yönünü görmezden gelen medyanın paralelinde, askeri darbelerle veya darbe korkusuyla kışlaya döndürülen üniversitelerin de ihmali gözler önüne serilmeli, fikrî ve ilmî çalışmalar Türkiye'nin asıl gündemiyle ilgili olarak örnek çalışmalarla geliştirilmelidir. Ben bu bakımdan örnek çalışma olarak gördüğüm bir kitaba dikkati çekmek istiyorum.

 

Sistem karşısında gerçek muhalefet

20 yıldan beri Büyük Doğu Yayınları'nda Mehmed Kısakürek'in yardımcısı ve yayınevinin editörü olarak hizmet veren Suat Ak'ın son aylarda yayınlanan Sistem Karşısında Gerçek Muhalefet adlı kitabı bu gerçeği ortaya koyması bakımından önemli. Necip Fazıl'ın sözünü ettiğimiz yönlerini bir "siyasî biyografi" olarak ele alıp 44 yıllık mücadeleyi Cumhuriyet döneminin çeşitli safhaları ile siyasetçileri de etkileyen gazete yazıları ve konferanslarıyla anlatmak, bu ülkedeki en ciddî ve en önemli fikrî ve siyasî muhalefeti de anlatmak demektir.

 

Bu ülkenin fikir tarihindeki her türlü yenileşmeyi ve çağdaşlaşmayı sınırsız bir Batılılaşma ve taklitle bir kültür ve medeniyet mirasını elde etme olarak görenlere yönelik eleştirileri, okur-yazarlar çevresinde kalan konuşmalar şeklinde anlayarak hoş görenler oldu. Fakat bu eleştiriler resmî ideoloji ile yeni nesillerin eğitimi için vazgeçilmez söylemler halinde görünen kabulleri sarsmaya ve bu ülkenin yöneticilerinde ciddî bir dönüşümü gerekçeleştirmeye başlayınca, Necip Fazıl behemahal "bertaraf edilmesi gereken bir adam" olarak görüldü.

 

Resmî ideolojinin tetikçisi olmayı kabullenmiş basınla siyasallaşmış yargı mensupları bu "tehlikeli adam"ın fikirleri, siyasî yazıları ve konferanslarıyla büyük kitleleri ve özellikle de üniversiteli gençleri etkilemesinden son derece endişe duydular. Pozitivist ve materyalist telâkkilere karşı gençlik yıllarından beri estetik alandaki edebî mücadelesinin 1939 yılında yazmaya başladığı Çerçeve başlıklı köşe yazılarından sonra bir dünya görüşünü de kapsayan siyasî ve ideolojik bir mücadeleye dönmesi, İnönü ve çevresindeki kadroyu kaygılandırdı. Bu sistemi kökten ilgilendiren kaygılarla ona karşı her imkân kullanılarak ahlâkî, sosyal, siyasî ve hatta edebî komplolar düzenlendi. Necip Fazıl da tek parti döneminde başladığı CHP zihniyetiyle mücadeleyi ölünceye kadar sürdürdü. Bunun için iftiralara uğradı, dostlarının çoğunu kaybetti, hapislerde yattı, zindanlara atıldı, okul kitaplarından eserleri çıkarıldı ve açık bir "sükut suikastı"na tâbi tutuldu. Fikirleri ve gençler arasındaki tesirleri unutulsun diye, Necip Fazıl'ın adı etrafında sürekli iftiralara dayalı skandallar ve komplolar düzenlendi. Başkalarının iftiharla sergilediği rezaletler, Necip Fazıl'ın günahı olarak sergilenmeye çalışıldı.

 

Necip Fazıl'ın sosyal ve siyasî münasebetleriyle büyük yankılar uyandırması ve fikrî meseleleri gündeme getiren sohbet ve konferans faaliyetleriyle Anadolu'da çok büyük alaka görmesi bu ülkede yeni bir devrim etkisi yapmış oldu. Bugün CHP zihniyetine karşı her çevrede eleştirel bir tavır geliştiyse ve onların bütün partileri tek parti gibi görme eğilimlerine ciddi bir muhalefet oluştuysa, bunda Necip Fazıl'ın çok büyük etkisi olduğu unutulmamalıdır.

 

Şairlerin öncü fikirler geliştirdiği, evliyalarıyla padişahlarının da şair olduğu bir toplumda, Necip Fazıl'ın öncülüğü hiç de yadırganmaz. Çünkü Ahmet Yesevi'den sonraki Alperenlerle II. Murat'tan sonraki Osmanlı padişahlarının büyük çoğunluğu şair olan bir toplumda, elbette yeni fikirleri getiren Şinasi ve Namık Kemal ile Tevfik Fikret ve Mehmet Âkif de birer şairdirler. Bunlardan eserleri ve savunduğu görüşlerle kimin ne kadar haklı olduğu ortadadır.

 

Türkçülüğü savunan Ziya Gökalp ile Komünizmi savunan Nâzım Hikmet karşısında bu toplumun tarihi misyonunu savunan Necip Fazıl'ın ne kadar haklı olduğu, eserleri ve tesirleriyle her türlü tartışmanın ötesinde bir gerçeklik halindedir. Bunun iyi anlaşılması için darbeler döneminin kışlalara dönüştürdüğü akademik çevrelerde benimsenen sansürün ortadan kalkması, eserlerinin de dinî-fikri ve edebî-tarihî incelemelere konu olması gerekir elbette...

 

Daha önce yayınlanan fikrî ve tasavvuf tarihi ilgili araştırmaları yanında Necip Fazıl'ın eserlerini vasiyetine uygun olarak gözden geçiren ve dergilerde kalan yazılarını bile titizlikle yayına hazırlamasıyla tanınan Suat Ak'ın bu türden araştırmalara öncülük eden kitabını hararetle tavsiye ediyorum. Çünkü Necip Fazıl'ın "siyasî biyografi"sini bu ülkenin "kıymet hükümleri" çerçevesinde ele alıp kronolojik olarak inceleyen bu kitap çok önemli (Rasyo yay.).

 

Büyük Doğu Yayınları ile Suat Ak'ı bu yeni ve çok önemli çalışmaları için kutluyorum.