Üstad'ın Dili

[barani 1]

ÜSTAD’IN DİLİ

 

Selim Gürselgil

 

 

 

“Mesele konuşan her insan, hemen takdir eder ki, bugün Müslümanların muhtaç oldukları ve sahiblenecekleri dil, Üstad’ın dilidir. Bu dilin, mevzulara has teknik ifadesi. Ne arkaik dil, ne uydurukça!”

 

Facia, Cumhuriyetin ilk yıllarında kopar, kısa bir zaman içinde de ne korkunç bir abes belirttiği anlaşılır ve hızı kesilir. Kısaca evin, sokağın ve pazarın, okumuşun, okumamışın ve köylünün bilmediği dil Türkçe sayılamaz.

 

Üstad Necip Fazıl’ın her alanda olduğu gibi, “dil üzerine” de ortak şuur olması gereken fikirleri, camiamızca hâlâ el değmemiş bir alacakaranlıkta bulunuyor:

 

“Bir millete yapılabilecek en büyük fenalık, onun diliyle oynamaktır. Dil, ufak tefek aşılar kabul etse de, bir uzviyetten olanca kanın çekilip yerine başka bir kanın ikamesini intihar sayar. Nitekim bizdeki Dil Kurumu –şimdi kapandı- adlı ruh mezbahasının yaptığı iş, makasla kesercesine nesil kopuntuları meydana getirmekten başka bir şey olmamıştır.”

 

“Bütün İslâm büyüklerince kabul edilmiş bir gerçektir ki, Hazret-i Ali, insanoğlunun en büyük lisanı olan Arapça’da mânâların kahramanı olduğu gibi, bir lisanın iskeleti demek olan gramer ilminin de kurucusudur.”

 

“Osmanlıca diye ayrı bir lisan yoktur. Lazca, Çerkezce, Arnavutça gibi ayrı bir dil. Osmanlıca tek ve kısa hecelerden örülü ve mücerred mefhumlara yabancı bir lisan çarşafı üzerine Arap ve Fars mânâ meyvelerinin silkelenmesinden meydana gelmiş gerçek Türkçedir. Bu meyveleri dil çarşafından ayıklayıp atacak olursanız, meydana gelecek lisan, içinde hiçbir gıda cevheri bulunmaz bir küsbe olur. Ve böyle bir lisanın milleti her türlü fikir ve idrak cehdine uzak bir sürü olmaya mahkûm...”

 

“Milletimiz, düşünce kabiliyetini İslâmiyetten almıştır.”

 

“Şimdi ‘sebep’ yerine ‘neden’ kelimesi kullanmaktaki saçmalığa bir laboratuvar tecrübesi ile misal verelim. Osmanlıca dedikleri veya diyecekleri bir cümle:

 

- Bais oldukları uydurma dil belâsının öz âmili gizli bir saik belirtirken bu müessiri anlamamaktaki sebep nedir?

 

İşte onların Türkçesine tercümesi:

 

- (Neden) oldukları uydurma dil belâsının öz (neden)i gizli bir (neden) belirtirken, bu (neden)i anlamamaktaki (neden) nedir?

 

Ayrıca ‘Müsebbib’e ‘Nedenci’ ve ‘Sebebiyet’e ‘Nedenlik’ demek gerekiyor.

 

... diyebilen bir kişi, en aziz ve basit halk mefhumlarını baltalamakta, akıldan yana budala, histen yana odun, insaftan yana vahşi, milliyetten yana piç (çıkarılmış!), insandan başka her şeydir.”

 

“Dil vatandır ve ortalık vatan hainleriyle doldurulmaktadır.”

 

“Maraz içten gelmemiş; plânlı bir şekilde Moskoftan, Yahudiden, Yahudi maşası dönmeden ve ‘Dilaçar’ markalı Ermeniden gelmiştir. Düşünün ki, dilimizi Ermeni açıyor ve “Dilmen” isimli dönme temsil ediyor!

 

Nihayet her kıymetin iflas belirttiği günümüzde, Ecevit modeli bir mektep ve kültür kaçağının elinde bayraklaşma ve hükümetleşme.

 

Suikastin endüstri merkezi, kurucusunun gayesinden ayrı olarak içimizde “Ermeni Taşnaksiyon Komitesi” rolünü oynayan Türk Dil Kurumu.”

 

“Gerçek bir kurtuluş hamlesinin, bu vatanda, ağzı taşlarla örtülü bir kuyu gibi kapatmakla mükellef olduğu ilk dernek, Türk Dil Kurumu’dur.”

 

“Aslında ‘akademik’ ve kitaplık bir bahis olduğu halde, günümüz insanlarını birbirini tanıyamaz ve maksatlarını anlatamaz hale getiren ve bu bakımdan ‘aktüalite’lerin en feci çehresini taşıyan ve silip süpürdüğü mücerret düşünce ölçüsüyle bütün belâlıların önünde gelen dil faciamızı küçük fıkralar çapında ele aldık.”

 

“Filozof, ‘madem ki düşünüyorum, demek varım!’ diyor. Düşünce aleti dil olduğuna göre, bize de ‘madem ki dilimi tutturamıyorum, demek yokum’ demek düşüyor.”

 

“Edebiyatımıza bakalım:

 

Tevfik Fikret’ler ve Halid Ziya’lar elinde Arap ve İranlı’ya taş çıkartıcı ağdalı ve yamalı dil, nihayet posa şairi ve Türkçülük davulcusu Mehmet Emin ve peşinden hikâye ve romanda ilk keyfiyet habercisi Ömer Seyfeddin ve Refik Halid gibi kalemlere geçerek ‘Hececiler’ adlı devşirmelerle yürütülür ve sade dil cereyanı temelleşmeye başlar.

 

Benim neslim, (3-5 yaş farklarla Ahmed Hamdi, Ahmed Kudsî, Peyami Safa, Ahmed Muhip, Cahit Sıtkı, Sait Faik nesli), işte bu cereyanın ilk cevhersiz örnekleri arasında ilk keyfiyet getiricileri.”

 

“Neticede bütün bu oluşlar, hiçbir surette uydurma dil ihtiyacına yol açmaz, böyle bir abesi hayal ettirmez ve her tabakasiyle halk ağzına, ev ve sokak diline uymaktan ve Enderun lehçesi özenti ve yapmacıklara uzak kalmaktan başka bir şey düşünmez. Tabiî ve samimî olmayı hedef tutar.

 

Facia, Cumhuriyetin ilk yıllarında kopar, kısa bir zaman içinde de ne korkunç bir abes belirttiği anlaşılır ve hızı kesilir.”

 

“Kısaca evin, sokağın ve pazarın, okumuşun, okumamışın ve köylünün bilmediği dil Türkçe sayılamaz.

 

Ecevit yapısında insanlara ‘ânı’ kelimesinin anırmaktan beter olduğunu anlatamazsınız!

 

Yeni daima girebilir, fakat yerleşmiş eski kovulamaz! Eğer gaye millî ruhu törpülemek ve fikir yivlerini silmekse o başka! Ve işte bugünkü hâl!”

 

“Bugünkü siyasî tefekkür zeminimiz, bir türlü tam akordunu bulamayan bir curcuna ifadesi içindedir. Devamlı bir ‘kakafoni’ çığlığı yükselmekte ve hiçbir fert bağlı olduğu esası petekleştirememektedir. Orkestra şefleri istedikleri kadar değneklerini nota sehpasına vursun; onların nisbetleri merkezinde düğümleyici bir nota yoktur önlerinde... Aralarında selim hisle davrananları olabilir; geriye kalanlar ise ‘kakafoni’ye tempo tutmaktan gayrı bir işe yaramaz.

 

Bunlar sadece fikir nağmelerinin cahili olmakla kalmazlar; mücerret seslerin öz mânâlarına da kıyarlar.”

 

(15 Ocak 2004, Vakit Kültür-Sanat)

 

* Burak Türker imzâsıyla...

 

"Fikrin F'si" İsimli Eserden...