Basmacı'dan Osmanlıca Dersleri-1

[Basmacı 1]

Selamun Aleykum

Gördümki forumumuzda bir Osmanlıca bölümü yok.Bende brişeyler karalamağa karar verdim bu konuda.

Öncelikle Osmanlıca adı 2 şey için kullanılır:

1.Osmanlı zamanı İstanbulda yaşatan üst sınıf insanların konuştuğu Arapça-Fars sözcük sayısı bir hayli fazla olan Türk Şivesi

2.Karahanlılar zamanından beri Türklerin kullandığı Arap harfleriyle yazılan Türkçe.

 

Birincisini anlatmayacağım burda doğal olarak.Çünkü bu yalnızca sözlük karıştırmakla elde edilir.

Osmanlıcadan kastımız Arap harfleriyle yazılan Türkçe.Buna Osmanlıca demeği aslında pek doğru bulmuyorum.Çünkü Karahanlısıda, Gazneliside, Selçuklusuda, Timurlusuda, Osmanlısıda bu Alfabeyi kullanmıştır.Yani Osmanlıya has değildir.Eski Yazı demeği tercih edeceğim.

Öncelikle sizlere sorum; Kur'an-ı Kerim okumağı biliyor musunuz?Eğer sorunuzun yanıtı hayırsa, öncelikle onu öğreniniz.Çünkü konumuz yanıtı "evet" olanlar için geçerli.

 

Bilindiği gibi Arap harfleri 28 tanedir.Kimisi hem arkadan hem önden, kimisiyse yalnızca önden birleşir.İslam mutasavvıfları bu 28 harfi Kur'an-ı Kerîmin harfleri olduğundan sırlı saymışlardır.İslâmi sır ilmi olan Havass ilminde de bu harflerin sırlarıyla ilgili uygulamalar vardır.Osmanlıcada Arap Harfli Fars Alfabesinden alınmış "Gef-Je-Çim-Pe" harfleri de kullanılır.Ayrıca Türkçeye has 3 noktalı kef"Sağır Kef-Nazal Ne" harfide kullanılır.

Öncelikle Bilgisayardan Osmanlıca yazmak istiyen arkadaşlar genç bir Türkolog arkadaşın düzenlediği Geliştirilmiş Sanal Osmanlıca klavyesini kullanabilirler: http://www.isa-sari.com/osmanlica/

 

Malzemelerimiz:

Kağıt-Kalem

Bir Osmanlıca Lugat(Ferit DEVELLİOĞLu'nun son derece gelişik olan Lugatını tavsiye ederim)

Bir Adet Osmanlıca Kitap.Yalnız bu kitap ninelerinizde bulunan Türkçe sözcükleri daha çok olan Dua kitaplarından olsun.Çünkü Arapça-Farsça sözcükler çok oldukça okumanız kurala bağlı değil, ezbere bağlı olur.

 

Osmanlıcada 2 Çeşit yazım(imlâ) vardır.

1.Arapça Farsça sözcükler ve ekler

2.Türkçe sözcükler ve ekler.

Arapça ve Farsça sözcükler ve ekler yalnızca bildiğimiz o ağır Osmanlı şivesindekiler değil şuandakileride kapsayan yazım bütünüdür.Bunlar yalnızca Osmanlıca Lugatlardan öğrenilir.Çünkü Arapça ve Farsça'da yazımlar kendine özgüdür.Örnek olarak Farsça "ki" eki Türkçe sözcükler için kullanılan Osmanlıca yazımıyla yazılsa"kef+ye" şeklinde yazılmalıdır.Fakat Farsça olduğu için Farsça yazımla "kef+he" şeklinde yazılır.Bu yüzden yazımda yalnızca Türkçe sözcüklerin yazımından bahsedeceğim.Arapça ve Farsça sözcük ve eklerin yazımını Osmanlıca Lugat karıştırarak öğrenebilirsiniz.

 

Türkçe Sözcüklerin Yazımı:

Türkçe sözcükler genelde tüm ünlü harfleri seslendirilerek yazılır."A"lar için Elif harfi kullanılır."E"ler içinse Ortada ve başta hiç bir harf kullanılmaz, sondaysa "he" harfi kullanılır."I ve İ" harfi için başta "Elif+ye" ortada ve sonda yalnızca "ye" kullanılır."O-Ö-U-Ü" içinse başta "Elif+vav" ortada ve sonda yalnızca "vav" kullanılır.Görüldüğü gibi Arap harfleri Türkçedeki ünlülere yetmemektedir.Bu yüzden sözcükleri okurken sizin tahmininiz çok önemlidir.Yani sözcüğün ne olduğunu siz tahmin etmelisiniz.Birde okunuşta en fazla soruna neden olan harf "Kef" harfidir.Çünkü bu harf bazen "K" sesini bazende Anadoluda halen kullanılan şuan İstanbul şivesinde normal "n" olarak seslendirilen genizden gelen "ñ" harfini verir.Bu harfe sağır kef denir.Osmanlıcanın son dönemine kadar normal kef olarak yazıldığından, son döneminde üstüne 3 nokta konduğundan ayırt etmekte sizin tahmininize kalmıştır."K" harfini verince anlmasız olursa "N" harfini verin.Bunu böyle ayırt edin.

Türkçe Eklerin Yazımı:

En karışık noktalardandır.Zira Türkçedeki ses olaylarından bazı ekler ünlüsüz yazılır."Ler-Lar" eki gibi."Mış-Miş" eki gibi.Bazı eklerse okunduğı gibi yazılmaz."Yurdumun" yazılması gerekirken "Yurdımın" yazılır."+ım-im+um+üm ve ın+in+un+ün " eki görüldüğü gibi yalnızca "+ım+im ve ın+in" şeklinde yazılır.Bu gibi kendine özgü yazımı olan ekler ezberlenmelidir.Diğer eklerse yanlızca sonda ünlülenir.Aslında ek konusu çok büyük bir sorundur.Size tavsiyem metinlerden görerek eklerin yazımını ezberlemenizdir.

Bugünlük bu kadar, yarın bir metin okuyarak devam edeceğiz....

[nfk321 7]

Teşekkürler kardeşim.Benim de Osmanlıca mı ilerlettiğim bir site var adresini koyuyorum isteyenler orada ki programları indirip çalışabilirler.

http://www.islamharfleri.com/kurs/index.html

 

Bu sitede de Osmanlıca bilenler için..

http://tarihvemedeniyet.org/e-kutuphane/osmanlica-kitaplar