Anayasal Düzeni Yıkma Suçuyla Yargılanıyorlar, Tahliye Edilemezler

[Kalemdar 293]

Anayasal düzeni yıkma suçuyla yargılanıyorlar, tahliye edilemezler

Mahkeme, CHP listesinden vekil seçilen Ergenekon sanıklarının tahliye taleplerini reddetti. Haberal ve Balbay'ın Anayasa'ya göre dokunulmazlık kazanamayacağına dikkat çekerek, Yargıtay'ın üç ayrı emsal kararını örnek gösterdi. "Kuvvetli suç şüphesi var. Kimse Anayasa'dan almadığı yetkiyi kullanamaz." denilen kararda, tahliyenin diğer tutuklular açısından eşitliğe aykırı olacağı vurgulandı. Karar için hukukçular aylar önce uyarmıştı. 367 krizinin mimarı eski Yargıtay Başsavcısı Sabih Kanadoğlu bile, "Tahliye edilemezler." demişti.İkinci Ergenekon davası tutuklu sanıkları Mehmet Haberal ve Mustafa Balbay'ın milletvekili seçildikten sonra yaptıkları tahliye talebi reddedildi. İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Haberal ve Balbay'ın Anayasa'ya göre dokunulmazlık kazanamayacağına hükmetti. Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nin bu konudaki üç ayrı emsal kararını örnek gösteren mahkeme, sanıkların kanuna dayanmayan bir yetki ve gerekçeyle tahliye edilmesinin diğer tutuklular açısından eşitlik ilkesine aykırı olduğuna dikkat çekti. Sanıklar hakkında Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 100. maddesine göre tutukluluk halinin devamı şartlarının sürdüğü bildirilen karara, Mahkeme Başkanı Köksal Şengün muhalif oldu. Sanık avukatlarının, bir sonraki mahkemeye (14. Ağır Ceza) 7 gün içinde itiraz hakkı bulunuyor. 9 sayfalık ret kararında sanık Haberal'ın "terör örgütü kurma veya yönetme, Meclis'i ve hükümeti ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs", Balbay'ın ise, "silahlı terör örgütü üyesi olmak, Meclis'i ve hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs etmek" gibi çok sayıda suçtan sanık olduğu hatırlatıldı.

 

En son 10 Haziran 2011'de sanıklar hakkında tutukluluk halinin devamına karar verildiği ifade edilen kararda, tahliye talepleri için gösterilen gerekçeler Anayasa açısından incelendi. Anayasa'nın 83'üncü ve 14'üncü maddesine atıf yapılan kararda örgüt davalarına bakan Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nin emsal kararları örnek gösterildi. Yargıtay'ın 15 Ekim 2008 tarihli kararına göre, seçim tarihinden önce açılmış terör propagandası davası sanığı milletvekilinin dokunulmazlık kazanamayacağı kararı verdiği kaydedildi. Buna göre, "suç tarihinden sonra milletvekili seçilen sanık hakkında seçimlerden önce soruşturma başlatıldığı, bu nedenle Anayasa'nın 83'üncü maddesinin 2. fıkrasının ikinci cümlesi kapsamında ve yasama dokunulmazlığı dışında kaldığı" şeklindeki kararı aktarıldı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nin iki ayrı emsal kararına da değinilen mahkeme kararında, "Emsal Yargıtay kararları dikkate alındığında, yasama dokunulmazlığının sınırı çizilmiş, sanıkların milletvekili seçilmiş olmasının seçimden önce açılmış Anayasa'nın 14. maddesinde öngörülen davalar açısından tek başına yargılamanın durdurulmasına neden olmadığı, tam aksine yargılamanın devam etmesinin gerektiği görülmüştür. Anayasa'nın 14. maddesi kapsamında bir suç işlediği ileri sürülen milletvekili, Anayasa'nın 83/2. maddesinde belirtilen tanımın mefhumu muhalifinden de anlaşılacağı üzere, Meclis'in kararı olmadan tutulabilir, sorguya çekilebilir, tutuklanabilir ve yargılanabilir." denildi.

 

'KİMSE ANAYASA'DAN ALMADIĞI YETKİYİ KULLANAMAZ'

 

Kararın "gerekçe" kısmında da, "milletvekili dokunulmazlığı"nın hukukî anlamda incelendikten sonra hangi suçların dokunulmazlık dışında kaldığı sıralandı. Dokunulmazlık düzenlemesinin milletvekilini Meclis'te daha iyi faaliyette bulunabilmesi için getirildiğine dikkat çekilen kararda, Anayasa'nın 14'üncü maddesinin ise buna istisna getirdiğine dikkat çekildi. "Mahkememiz, Anayasa'mızdaki ve yasalarımızdaki hükümleri uygulamakla yükümlüdür." denilen kararda, şu tespit yapıldı: "Hiç kimse veya organ, kaynağını Anayasa'dan almayan bir devlet yetkisi kullanamaz. Mahkememiz de buna dahildir. Anayasa'mızda ve CMK'nın 100. ve devamı maddelerinde tahliye nedeni olarak sayılmayan bir nedenden dolayı tahliye şartları oluşmayan tutuklu sanığın tahliye edilmesi durumunda mahkememiz, yasalarımızın tanımadığı bir yetkiye dayanarak sanığı tahliye etmiş olacaktır ki, böyle bir işlemi kimse mahkememizden beklememelidir. Dolayısıyla tahliye şartları oluşmayan tutuklu sanıkların tutukluluk hallerinin devamına karar verilmesi, Anayasa'mızın lafzına ve ruhuna uygun düşen bir karardır." Kararda Anayasa'nın 14.'üncü maddesinin de dokunulmazlığa sınırlama getirdiğine dikkat çekildi. Anayasa'nın 14'üncü maddesinin doğrudan doğruya suç tiplerinden değil, genel tanımlardan bahsettiği anlatılan kararda, doktrine göre bunların TCK'nın 4, 5, 6 ve 7'nci bölümlerinde düzenlenen suç tipleri olduğu dile getirildi. Sanıkların da bunlar arasında yer alan TCK'nın anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlardan yargılandığına dikkat çekildi. Bu suçlardan yargılanan sanıkların da milletvekili olduğunda yasama dokunulmazlığından faydalanamayacağına dikkat çekilen kararda, "Anayasa'mızın 14. maddesi Türkiye Cumhuriyeti'nin varlığı için olmazsa olmaz unsurları ortaya koymaktadır. Bu noktadan hareketle, kanun koyucu, milletvekilinin, Türkiye Cumhuriyeti'nin varlığına kasteden bir suçu işlemekle suçlanmasına rağmen dokunulmazlıktan yararlanmaya devam etmesini kamu yararına aykırı görmüştür." denildi.

 

Kuvvetli suç şüphesi var

 

Kanun koyucunun bu sanıklar için CMK'nın uygulanmasına öncelik verdiği vurgulanırken, sanıkların 12 Haziran genel seçimlerinden önce yargılanmaya başladıkları ve tutuklandıkları ceza maddelerinin de ağır ceza kapsamında olduğu ve kuvvetli suç şüphesi içerdiği belirtildi. Tutuklu sanıklar Mehmet Haberal ve Mustafa Balbay'ın milletvekili seçilmekle kaçma şüphelerinin kalmadığı savunmasının subjektif bir değerlendirme olduğu ve bugüne kadar verilen tutukluluğun devamı kararlarının sadece buna dayanmadığı ifade edildi. Dosya kapsamında sanık sayısı çok olduğu için delillerin tam toplanamadığı, iddianamede Balbay ve Haberal'la irtibatlı olduğu iddia edilen sanıkların sorgusunun daha yapılmadığı, tanıkların dinlenmesi aşamasına da geçilmediği anlatıldı.

 

Tahliye, eşitlik ilkesine aykırı

 

Mahkeme kararının sonuç bölümünde ise tahliyelerin eşitlik ilkesine aykırı olduğu şu sözlerle dile getirildi: "Yasal bir mesnede dayanmayan 'milletvekili seçilmenin tahliye sonucunu doğuracağı' savına itibar ederek, sırf bu nedenle milletvekili seçilen sanıkların tahliye edilmesi, milletvekili seçilmeyen ve sair tutuklu sanıkların ise mevcut hallerinin devam ettirilmesi hiçbir hak ve nesafet ilkesi ve eşitlik kuralı ile bağdaşmaz. Böylesi bir tahliye kararı, sınıf ve statü dikkate alınarak, karar verilmesi anlamına gelir ki, bu durumun mahkemelerin güvenilirliğini ve adalete olan inancı derinden sarsan bir sonuç doğuracağı ve kamu vicdanını yaralayacağı açıktır."

 

 

Başkan Şengün: Anayasa'ya göre dokunulmazlık kazanamazlar ama tahliye istiyorum

 

 

Karara muhalif kalan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Köksal Şengün, muhalefet şerhinde gerekirse haklarında adli kontrol uygulaması düşünülerek Balbay ve Haberal'ın serbest bırakılabileceğini belirtti. Şengün, Anayasa'nın 83. ve 14. maddeleri dikkate alındığında sanıkların milletvekili seçilmelerinden dolayı yasama dokunulmazlığı kazanmalarının söz konusu olmadığını belirten Şengün, şu görüşü dile getirdi: "Bu nedenle tutukluluk durumlarının değerlendirilmesinin Anayasa'nın 14. maddesi dışında yapılması gerekir. Şöyle ki TBMM üyeliğine yasal bir seçim sonucu ve demokratik yollardan seçilen bu kişilerin kazanmış oldukları bu nitelikleri sebebiyle kaçma, saklanma ve delilleri karartma ihtimalleri de kalmamıştır. Ayrıca CMK'nın 100/3 maddesinde belirtilen katalog suçlarda bile tutuklama varsayım olarak ifade edilmiş ve bu şekilde bu suçlamalar kesin tutuklama sebebi olarak da gösterilmemiştir. Bireysel olarak da sanık Mehmet Haberal'ın yaşına, sosyal ve mesleki konumuna ve sağlık durumuna, diğer sanık Mustafa Ali Balbay'ın toplum içerisindeki konumu da dikkate alınarak her iki sanığın tahliye edilmeleri yönünde oy kullanmaktayım."

 

 

'Muhalefet partileri baştan yanlış yaptı, sıkıntı çıkacağını aylar önce söyledik'

 

 

Emekli Askerî Savcı Veysi Savaş: Asıl maksat, cezaevinden kaçmaktı

 

Mehmet Haberal ve Mustafa Balbay, milletvekilidirler. Devamsızlık yapacakları için sıkıntı gibi duruyor. Yaşadıkları durum, bile bile lades demekti. Asıl maksat, halkın iradesine sunulması değil cezaevinden kaçırmaktı. Çünkü parti genel meclisi kaçıncı sıradan seçilecek gibi yerleştirirse oradan Meclis'e giriyor. Başka biri olsaydı o sıralamada o seçilirdi. Cezaevinden kaçmak için yeni bir yol oluştu. Tünel kazarak, nakil esnasında cezaevinden kaçma türlerine Meclis'e kaçma şekli oluşturuldu. Engin Alan için de aynı şey olacağını ve ret çıkacağını düşünüyorum. Bu durumlar, memleketi geriyor, gündemi değiştiriyor.

 

Emekli Başsavcı Reşat Petek: Dokunulmazlıktan istifade edemeyecekler

 

Hukuki çerçevede 1982 Anayasası var olduğu müddetçe seçilmelerinde sıkıntı yok. Yürürlükteki anayasa ve yasalara göre milletvekilidirler. Özlük haklarını alacaklardır ama dokunulmazlıktan istifade edemeyecek, TBMM'ye giremeyecekler. Vekillik vazifelerini bu durumda yapamayacaklar. Yemin edemeyecekler. Meclis'e gelememeleri sebebiyle devamsızlıkları sıkıntı olacak. Tutuklu olmaları mazeret kabul edilecek mi önümüzdeki günlerde tartışılacak.

 

Emekli Hakim Albay Durmuş Türemen: Sıkıntılar olacağını aylar önce söyledik

 

Karar, yargıya uygun. Baştan beri yanlış yapıldı. İleride daha büyük sıkıntılar olacağını 4 ay öncesinden söylemiştik. Mahkeme kararına siyasi demek, siyasi karar verilmesini isteyenlerin yakıştırmasıdır.

 

Eski Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk: Karar düzeltilebilir Karar, kanuni yollarla düzeltilebilir. Bu isimlerin mevkileri düşünüldüğünde kaçma ihtimalleri yok. Karar yanlıştır.

 

Milliyet Gazetesi yazarı Taha Akyol: Ret kararını doğru bulmuyorum

 

Reddi doğru bulmuyorum. Mahkemenin tahliye etmeye yetkisi var. Bu kişilerin kaçma durumları yok, delilleri karartma durumları yok, bu nedenle onların seçilmiş olması düşünülerek karar alınmalıydı. Her şeyden önce bu kişiler Parlamento'ya gideceklerdi. Yasama faaliyetlerine katılacaklardı. Ancak bu karar nedeniyle bu haklarını kullanamayacaklar.

 

CHP Başkan Yardımcısı Engin Altay: Karar, hukuki garabettir

 

Siyasal ve hukuksal tepkimizi göstereceğiz. Karar, hukuki garabettir.

 

Demokrasi ve Parlamento'ya vurulmuş ağır bir darbedir. Şu an Balbay ve Haberal resmen milletvekilidirler. Yemin edememeleri milletvekili olamamaları anlamına gelmez. Yemin, faaliyetlere başlamak demektir.

 

CHP Zonguldak Milletvekili Ali İhsan Köktürk: Bunu beklemiyorduk, sürpriz oldu

 

Bu gelişmeyi beklemiyorduk. Kesinleşmiş mahkeme kararı olmadığı için Parlamento'ya girebileceklerini düşünüyorduk. Sürpriz oldu. Kararın evrensel hukuk kuralları ile bağdaştığını söylemek mümkün değil. Seçimden sonra seçim bölgemize gezi yapmayı tahliyeden sonra yapmayı planlamıştık.

 

Sabah Gazetesi yazarı Yavuz Donat: İhtilal anayasasıyla buraya kadar

 

Bu isimlerin aldığı oy, analarının ak sütü gibidir. Bu anayasa köhnedir. İhtilalcilerin anayasası ile bir yere gitmiyor. Bir araya gelip kanama durdurulmalı. Bazı CHP'liler karara üzülürken bazıları da Kılıçdaroğlu'na yüklenmek için bir araç görüyor.

 

Posta Gazetesi yazarı Mehmet Ali Birand: Yargı sınıfta kaldı

 

Sonuçları çok ağır olan siyasi bir karardır ve hatalıdır. Yargımız sınıfta kalmıştır. Bu, Türkiye'nin geleceğini ağır bir şekilde etkileyecektir.

 

Sabah Gazetesi yazarı Nazlı Ilıcak: CHP, sorunu Meclis'e taşıdı

 

Hiç kimse üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmedi. Siyasiler bütün görevi yargıya bırakmamalıydı. CHP, bu kadar ağır bir davada yargılanan birini milletvekili adayı göstererek, sorunu TBMM'ye taşımış oldu. Uzlaşma adına hükümetten bir adım bekliyorum.

 

Milliyet Gazetesi yazarı Fikret Bila: TBMM, bir çözüm bulmalı

 

Yargının arka arkaya aldığı kararlar siyaseti çok germiş bir durumda. Bu sorunları TBMM çözebilir. TBMM, bir çözüm çalışması yapmalıdır.

 

zaman