Mercan Tespihin Borcu

[NFK-Fan 285]

Selamlar,

 

Aşağıda paylaşacağım yazı İskender Pala'ya aittir ve hususi, aktüel ve oldukça ciddi bir mevzuya temas etmekte oluşu sebebiyle, İslami Konular bölümüne gönderilmiştir. (Açıklama yapalım ki soru işareti kalmasın :rolleyes:)

 

Ayrıca Üstadın aynı mevzu üzerine yazdığı bir fıkrası için tıklayınız: Bugün Oruç Tutmak Haram

 

Saygı ve selamlarımla

 

 

 

MERCAN TESPİHİN BORCU

 

- Kadı hazretleri! Bu adama geçen yıl bir mercan tespih sattım. "Yüz kuruştan ibaret olan ücretini önümüzdeki ramazanın gurresinde (ilk vakitlerinde) ödeyeceğim," diye taahhütte bulunmuş idi. Ama şimdi sözünde durmuyor.

 

Kadı davalıya sorar:

 

- Öyle mi söyledin Efendi?

 

- Evet, kadı hazretleri. Sözümde de sadıkım. İllâ bu adam ücreti henüz ramazan gelmeden istiyor.

 

Davacı itiraz eder:

 

- Hayır kadı efendi! Hilâl görünmüş, binaenaleyh ramazan gelmiştir!

 

- ispat edebilir misin?

 

- Tabiî ki. Dışarıda iki tane şahidim vardır. Müsaade olunursa içeri alıp dinleyiniz.

 

Bu konuşmalar fi tarihinin bir arefe gününde, İslâm şehirlerinin Babı meşihat denilen makamında, dinî otorite sayılan kişiler (Şeyhülislam, müftü, imam vb.) ile kadı efendinin huzurunda cereyan eder.

 

Kadı efendi iki şahidi içeriye aldırır. Bunlar o bölgenin rasat için en uygun mevkiine (Meselâ İstanbul'da Bayezit Yangın Kulesi, Süleymaniye, Fatih, Cerrahpaşa, Sultan Selim ve Edirnekapı camilerinin minareleri) gidip hilâli gözleyen pek çok kişiden, hilâli ilk gören ikisidir ve şahitlik ücreti olan hediyeyi almak için soluk soluğa koşup gelmişlerdir. Kadı sorar:

 

- Siz hilali rüyet eylemişsiniz, öyle mi?

 

- Evet kadı hazretleri. Bu akşam, ezandan üç dakika sonra re'yelayn hilâli (...) Camii'nin minaresinden müşahade ettik.

 

- O halde bu geceyi hicrî (...) senesinin ramazanı gurresinde diyebilir misiniz?

 

- Evet kadı hazretleri, bu gece buyurduğunuz senenin ramazanı gurresidir.

 

Kadı, hilâlin nasıl olduğunu, tam olarak nerede görüldüğünü, inceliğini ve kalınlığını vs. iyice tetkik edecek suallerden sonra huzurda bulunan heyeti hâkimiye (protokol ve bilirkişi meclisine)döner:

 

- Sizler bu şahitlerin sözlerini inanılır buluyor musunuz?

 

- Beli, bu şahitlere inandık. Bu gece ramazanın gurresidir; âlemi İslâm'ın hayrına, bilcümle müslüminin mağfiretine vesile olur inşallah.

 

O sırada kadı davalıya hitaben mahkemeyi hükme bağlar.

 

- Gurre-i Ramazan sabit oldu. Müddeinin iddia eylediği, senin de inkâr etmediğin mercan tespih ücreti olan yüz kuruşu müddeiye eda eyle!

 

* * *

 

İstanbul'da her yıl tekrarlanan bu mahkeme kararı deftere kaydedilir. Ramazan hilâlini görmüş olan iki şahide hediyeler verilir. Ramazanın başladığına dair ariza sadrazama gönderilmek üzere yola çıkarılır. O sırada İstanbul'da, Süleymaniye Camii minarelerinde hazır bekleyen mahyacılara işaret verilerek "Hoş geldin ya şehri ramazan"ı ifade eden kandilleri yakmaları söylenir. Kandiller yanar yanmaz şehrin her yanındaki bekçiler davullarını çalmaya başlar; civar köy ve abalara haber vermek üzere sur kapılarında atları eyerlenmiş bekleyen ulaklar dizginlere asılırlar; halk ise evlerinden dışarı çıkıp bir müddet hay u huy ile vakit geçirir; velhasıl şehir, senenin hiçbir akşamında olmayacak kadar canlanır.

 

İşte eski arefe günlerinin genel manzarası. Biz bugün bir arefe gününü daha idrak ediyoruz. Şimdi hilâli görmek için mevki alanlar yok. Gerçi olsalar bile acaba hangisinin keskin gözü, hangi kara bulutu delerek, kaç saniye yahut kaç salise hilâli görebilecek, belli değil. İklim şartlarının, bırakınız hilâli, insanın gözünün önünü bile görmesine müsaade etmediği günlerde ramazan hilâlinin rüyet olunup olunmadığı o kadar da önemli değil zaten. Çünkü teknolojik imkânlar, hilâlin bilmem kaç asır sonra, bilmem kaçıncı derece eğim ile, guruba şu kadar mesafede iken görüneceğini artık hesap edebiliyor (!). On bir ayda bir defa bu hesabın yanılmış olmasının, dünya müslümanlarının ayrı günlerde oruçlu olup farklı zamanlarda bayram yapmalarından başka kime ne zararı var ki?!...