Duvarcı Salim

[Muvazene 190]

Muhtevasında Üstad bulunan her hatıra, Üstadın hayat dairesine bir şekilde girmiş olan her türlü insan muhtemeldir ki Üstad sevdalılarının merakını, ilgisini celbetmektedir. Aşağıdaki iktibas, bu tarafa yönelik bir malumatı ihtiva etmesinin yanı sıra, nasipsizliğin hangi boyutlara varabileceğinin de bir örneğini göstermektedir:

 

 

Davasının tavizsiz adamı bilinen Necip Fazıl kahveye (Marmara Kahvesi) gelmişti. Yılda bir iki defa uğrardı; her uğrayışı büyük bir olay olurdu. Masalar birleştirilir, saatlerce süren sohbetinden dinleyenler büyük zevk alırlardı. En arkada Duvarcı Salim otururdu. Duvarcı Salim, Necip Fazıl'ın evinde yatıp kalkar; ekmek almak, elektrik su parası yatırmak gibi ayak işleriyle Necip Fazıl'ın vakit kaybetmemesini sağlardı. Çünkü ona göre Necip Fazıl dünyanın en büyük şairi, tiyatro yazarı, fikir üreten dâhisiydi. O sadece okumalı, yazmalı, ayak işleriyle oyalanmamalıydı. Necip Fazıl'ın hizmetinde bulunması onun için en büyük öğünç vesilesiydi; bu hizmetinden dolayı da kahve sakinlerinden saygı görürdü. Sırası gelince Necip Fazıl'ın yakını olmanın tafrasını satardı. Yüksek numaralı gözlüğünün ardından göz bebekleri ip gibi görünürdü. Büyük bir kafası vardı; kafasının tepesinde fincan gibi duran bir fotör giyerdi. Yalnız geldiği zaman kahvenin en önündeki masada oturur, ayak ayak üstüne atar, sigarasını pek söndürmezdi. "Niçin bu kadar sigara içiyorsun?" veya "Üzgün görünüyorsun; bir derdin mi var?" diye sorana, Necip Fazıl'ın damgasını taşıdığı belli olan, "Fikir çilesi çekiyorum." cümlesiyle cevap verirdi. "Üstadım" dediği Necip Fazıl'ı şimdi can kulağıyla dinliyordu.

(...)

Kahveye geldiğinde, camın dış tarafına konmuş masada Duvarcı Salim ile Özer oturuyorlardı. Binbaşı Hüsrev selam verdi. Özer:

- Aleyküm selâm, dedi.

Duvarcı Salim sadece baktı; Binbaşı Hüsrev, Necip Fazıl'ın potansiyelini bir gün kullanabilmek düşüncesi taşıdığından Duvarcı Salim ile iyi diyalog içinde bulunmanın lüzumuna inanıyordu.

 

- Salim Bey, Üstad ne yapıyor? Sağlığı iyi mi?

Duvarcı Salim, ona ayrı bir dünyada bulunuyormuş gibi bakarken kaşlarının arasından alnının yukarısına doğru uzanan kalınca bir çizgi belirmişti:

 

- Hangi Üstad'dan bahsediyorsun?

 

- Necip Fazıl Üstad'dan.

 

- Ooo! Onunla bütün iplerimiz koptu. Çağ dışı bir insan!

 

- Nasıl çağ dışı! Çağın önünde gidiyor desen, belki haklı olursun.

 

- Yok yok, zannettiğin gibi değil. Fikirleri ilk baştan insana çekici geliyor. Ama o fikirleri yakından tanıyınca, beş para etmiyecekleri, sadece cilalarının çekici olduğu anlaşılıyor.

 

Özer, Duvarcı Salim'e döndü:

 

- Bu söylediklerine dair bir örnek gösterebilir misin?

 

- İslâm fakire kırkta bir veriyor; Marx tamamını veriyor; aradaki farkı siz mukayese edin.

 

Binbaşı Hüsrev, Duvarcı Salim'in söylediklerinden gerçek niyetini anlamaya çalışırken Özer karşı çıktı:

 

- Marx bir defa veriyor; fakat İslâm fakire her yıl veriyor. Bunu hiç düşündün mü?

 

Binbaşı Hüsrev'in duyduklarından şaşırdığı anlaşılıyordu. Özer, Duvarcı Salim'in durumunu Binbaşı Hüsrev'e anlatmanın ihtiyacını duydu:

 

- Belki biliyorsunuz, Üstad Necip Fazıl bir köşkte oturuyor. Köşkün bahçesinde, komşusunun sınırına yakın bir ceviz ağacı vardı. Dalları çok uzamış, komşuya zarar veriyormuş. Üstad Necip Fazıl, yazıhaneye giderken Salim ağabeye "Komşunun sınırını geçen dalları budayıver." demiş. Salim ağabey bakmış ki, ağaçta yirmi tane dal var; yirmi ayrı dalı kesecek; bir de onları kesmek için ağaca çıkacak. Kolayına kaçmış, ağacı kökünden kesmiş. Necip Fazıl akşam eve gelince, tabii kıyametler kopmuş. Salim ağabey de Necip Fazıl'a kızmış, komünist olmuş.

 

 

(Mehmed Niyazi - Dâhiler ve Deliler)

[Ali NFK 8]

Gerçektende komünist olmuş mu yahu?

İnanmam.

[Muvazene 190]

Kitabın ilerleyen sayfalarında Duvarcı Salim'in Das Kapital'i açıp, sosyalizmi öğrenmeye çalıştığını okuyoruz. Ve bu insanın akıbeti hakkında başka bir noktaya değinilmediğini görüyoruz. Hakikatte herhangi bir fikrî yönü bulunmayan ve fevri bir mahiyet taşıyan bu davranış, ileride nedamet ve tövbe kapısına kendini atmış mıdır, bilemiyorum. Üstadın tenkid edilen ve güya çağdışılığının ilan edildiği zannedilen kısım, bazı zihniyetlerin profilini çizmesi açısından dikkat çekici.