Cömertliğin Fazileti

[MÜNZEVİ 202]

Kur’ân-ı Kerîm’de cömertlik, cihad ile aynı seviyede tutulmakta, Allah’ın insanlara verdiği rızıktan diğer kulların da yararlandırılması istenmektedir.326 Cömertliğin, kıyamet gününde insanı her türlü sıkıntı, elem ve kederden kurtarmaya vesile olacağı bildirilmektedir.327 bazı âyetlerde cömertlik alışverişe benzetilmekte, Allah Teâlâ’ya verilen bir borç olarak temsil edilmektedir.328

Cömertlik aklın seviyesini, kalbin ise sevgisini gösterir. Akıllı insan kendini ve malını boş yere harcamaz. Canın ve malın emniyeti, onları nefsin arzusuna göre kullanmak değil, ahirette sermaye olacak şekilde harcamaktır.

Vermek Allah Teâlâ’nın ahlâkıdır. Cenâb-ı Hakk’ın ahlakıyla ahlâklanmak ise her zaman ve her yerde, ayağın sağlam bir zemine basması demektir.

Câbir b. Abdullah (r.a.) rivayet eder: Hz. Peygamber’e (s.a.v) sordular:

“Ey Allah’ın Resûlü! Hangi amel daha faziletlidir?” Buyurdular ki:

“Sabır ve cömertlik.” 329

Diğer bir hadiste ise cömertliğin güzelliği şöyle anlatılmıştır:

“Haline gıpta edilecek kişilerden biri de Allah’ın kendisine verdiği malı gece gündüz hayır yollarında harcayan kimsedir.” 330

Adamın biri Hz. Osman’a,

“Ey zenginler, bütün hayır ve mânevî ecirleri siz zenginler kapmış bulunuyorsunuz; sadaka veriyorsunuz, köle âzat ediyorsunuz, hacca gidiyorsunuz, Allah yolunda maddî yardımda bulunuyorsunuz” dedi. Hz.Osman (r.a.),

“Siz bize imreniyor musunuz?” deyince adam,

“Evet, vallahi size imreniyoruz” dedi. Bunun üzerine Hz. Osman,

“Allah’a yemin ederim ki bir fakirin kendi boğazından kesip Allah yolunda verdiği tek bir dirhemi, çok olan bir maldan verilen on binlerden çok daha sevaplıdır” dedi.331

Anlatıldığına göre, Cenâb-ı Hak ibrahim aleyhisselâma,

“Biliyor musun ben seni niçin yakın dost seçtim?” diye sorduğu zaman Hz. İbrahim,

“Hayır, yâ Rabbi” dedi. Bunun üzerine Cenâb-ı Hak,

“Görüyorum ki vermeyi seviyorsun, almaktan hoşlanmıyorsun. İşte sende bulanan bu iki haslet, bana dostluk mertebesine çıkmana sebep oldu” buyurdu.332

Hz. Ali (r.a.), “Cömertlik günahları siler, kalplere sevgi eker” demiştir.

Diğer bir sözünde ise şöyle demiş: “Allah için cömertlik, mukarrebînin ibadetidir.”

Cüneyd-i Bağdâdî (k.s) demiştir ki: “Bir kimsede hilim, tevazu, cömertlik ve güzel ahlâk bulunursa bu dört haslet o kimsenin yüksek makamlara kavuşmasına sebep olur. Bunlar imanın kemalıdır.”

Bir kimse ibrahim b. Edhem’den (k.s) nasihat isteyince, “Bağlı olanı aç, açık olanı kapa” buyurdu. O kimse, “Ben anlamadım” deyince, “Kesenin ağzını aç, cömert ol, açık dilini de tut, çok konuşma” dedi.

326 bk. Bakara 2/254.

327 bk. Bakara 2/222.

328 bk. Bakara 2/244; Mâide 5/13; Hadîd 57/11.

329 Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, 4/385; Ebû Yalâ, Müsned, nr. 1854; Heyserni, ez-Zevâid, 1/59; ibn Hacer, el-Melâlibü’l-Âliye, nr. 3122.

330 Buhârî, Temennâ, 5, Tevhîd, 45.

331 Kandehlevî, Hayâtü’s-Sahâbe, 3/222.

332 EbÛ Nuaym, Hilyetü’I-Evliyâ, 8/242; Mâverffi, Edebü’d-Dünyâ ved-Dîn, s. 277.

Edep Ya Hu 2 – Siraceddin Önlüer